โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น

“นายแพทย์ธีระ” เผย โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ดื้อรั้นต่อภูมิต้านทานทั้งจากวัคซีน เป็นโอกาสที่จะมีการติดเชื้อได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้มากเพิ่มขึ้น

รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ ภาควิชาแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat บอกว่า 29 เดือนพฤศจิกายน 2565… เมื่อวานทั่วโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 อันดับแรก ที่ติดเชื้อสูงสุดเป็น ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน รวมทั้งฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อใหม่มีประเทศจากยุโรปรวมทั้งทวีปเอเชียครอง 7 ใน 10 อันดับแรก รวมทั้ง 13 ใน 20 อันดับแรกของโลก

ปริมาณติดเชื้อใหม่ในทุกวันของทั่วโลกเดี๋ยวนี้ มาจากทวีปเอเชีย รวมทั้ง ยุโรป รวมกันคิดเป็นปริมาณร้อยละ 76.25 ของทั้งโลก ขณะที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นปริมาณร้อยละ 74.93

…ลักษณะสายพันธุ์ย่อยในออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่เนื้อหาสาระเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในออสเตรเลียในตอนนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีอีกทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% รวมทั้งอื่น ๆ

ลักษณะดังที่ได้กล่าวผ่านมาแล้ว เป็นที่คาดคะเนกันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในลักษณะนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่าวิตกกังวลตัวอย่างเช่น BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป รวมทั้งจะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในเวลาอันสั้น ทั้งนี้ BQ.1.x จะครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา รวมทั้ง ยุโรป ส่วน BA.2.75.x รวมทั้ง XBB จะเด่นในแถบทวีปเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีลัษณะทิศทางจะเป็นไปในแนวทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนการันตีหัวข้อการดื้อรั้นต่อภูมิต้านทาน

ทีมงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้เผยแพร่ผลที่ได้รับจากงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 เดือนพฤศจิกายน 2565

ชี้ให้เห็นว่า โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x รวมทั้ง XBB นั้น

ดื้อรั้นต่อภูมิต้านทานทั้งจากวัคซีน รวมทั้งการที่เคยติดเชื้อมาก่อน มากกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้เป็นอย่างมาก

หากแม้ข้อมูลทางคลินิกในขณะนี้ ยังไม่มีหลักฐานการันตีว่าจะทำให้เจ็บไข้รุนแรงมากเพิ่มขึ้นกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แม้กระนั้นสมรรถนะการดื้อรั้นต่อภูมิต้านทานที่มากขึ้นนั้น ย่อมส่งผลทำให้เป็นโอกาสที่จะมีการติดเชื้อได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้มากเพิ่มขึ้นเป็นเงาตามตัว

ประการฉะนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้เห็น ถึงจุดสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน อีกทั้งหัวข้อการใส่หน้ากาก หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง หลีกเลี่ยงสถานที่แออัดระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด รวมทั้ง เว้นระยะห่าง จากผู้อื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ทางเท้าประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมานับเป็นเวลาหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

ถ้าเปรียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในช่วงเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ไปยังประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกก่อนหน้านี้ที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์ดั้งเดิม (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจัดกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดคงจะมีลัษณะทิศทางแตกต่างไปจากสมัยก่อน ด้วยเหตุว่ามีสาเหตุหัวข้อการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ แปรผันกับการนำเข้า ส่งออก รวมถึงสมรรถนะของไวรัสแต่ละสายพันธุ์ พฤติกรรมการป้องกันตัว รวมทั้ง การใช้ชีวิตของประชาชน ประเภท รวมทั้งความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ และอื่น ๆ

ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งในแง่ปริมาณการได้รับเชื้อ การป่วย การเสียชีวิต รวมทั้ง Long COVID นั้น จึงเป็นโอกาสสูง ที่จะแปรผันกับหลักการควบคุมป้องกันโรค รวมทั้ง ความพร้อม “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น อีกทั้งเรื่องยาที่ตามมาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าสามัญชนในประเทศ จะเข้าถึง รวมทั้ง พึ่งพิงได้ไหม ยามที่เกิดปัญหา

ผลที่พึงปรารถนาของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ สามัญชนสามารถพึ่งพิง รวมทั้งได้รับการช่วยเหลือดูแลอย่างทันเวลา มีประสิทธิภาพ โดยทั้งหมด

ไม่ต้องพบเจอกับภาวการณ์ท้อแท้ รอ กระทั่งจะต้องดิ้นรนตีกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…สถานการณ์เดี๋ยวนี้นั้น ต้องดำเนินชีวิตอย่างมีสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาทสำหรับการดำเนินชีวิต

ป้องกันตัวอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งตอนทำงาน เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่มีการกำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดการเสี่ยงลงไปได้มาก

นอกเหนือจากนี้ ยังคงเจออาการของการสูญเสียการได้กลิ่น รวมทั้งการรู้รส เจออาการแตกต่างจากปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กลุ่มอาการของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจติดขัด รวมทั้งกลุ่มอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายกันกับสายพันธุ์เดลตาได้ด้วยเหมือนกัน

สำหรับคนที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีลักษณะเสี่ยงติดเชื้อ ชี้แนะให้ตรวจ ATK ด้วยตัวเอง โดยควรที่จะทำการเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน รวมทั้ง มีค่าความไว (Sensitivity) รวมทั้ง ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำลงยิ่งกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลที่ได้รับมาจาก รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์